W europejskiej jaskini odkryto największą sieć pajęczą na świecie i olbrzymią liczbę pająków
7 listopada 2025, 12:58W Jaskini Siarkowej na pograniczu Grecji i Albanii – wejście do niej znajduje się w Grecji, a najniższe poziomy w Albanii – odkryto największą sieć pajęczą na świecie. W jaskini tej istnieje chemoautotroficzny ekosystem siarkowy. Okazało się, że oprócz chemoautotrofów – czyli organizmów uzyskujących energię z utleniania nieorganicznych związków chemicznych – w jaskini dobrze się ma gigantyczna kolonia dwóch gatunków pająków, tworzona przez ponad 100 000 osobników.
Lek na trądzik chroni przed schizofrenią
7 listopada 2025, 10:28Wszystko wskazuje na to, że doksycyklina, antybiotyk często przepisywany na trądzik młodzieńczy, chroni przed schizofrenią. Naukowcy zauważyli, że u osób, które miały przepisaną doksycyklinę w celu leczenia trądziku młodzieńczego, ryzyko wystąpienia schizofrenii jest o 30–35 procent mniejsze, niż u ich rówieśników leczonych innymi antybiotykami.
To się zdarza raz na bilion zderzeń. W LHC zaobserwowano produkcję tWZ
5 listopada 2025, 17:09Jeszcze przed dwoma laty, w maju 2023 roku, naukowcy z eksperymentu CMS w Wielkim Zderzaczu Hadronów pisali, że produkcja tWZ ma ma bardzo niski przekrój czynny, co oznacza, że jest wysoce nieprawdopodobne, by można było zaobserwować ten proces podczas zderzeń protonów w LHC. Przekrój czynny procesu tWZ wynosi około 0,14 pb, podczas gdy całkowity niesprężysty przekrój czynny zderzeń proton-proton wynosi około 100 000 000 000 pb. Teraz ten sam zespół poinformował o zaobserwowaniu produkcji tWZ w Wielkim Zderzaczu Hadronów.
MOTE – implant mózgowy mniejszy niż kryształek soli
5 listopada 2025, 10:40Mikroskalowa optoelektroniczna elektroda bezprzewodowa (MOTE - microscale optoelectronic tetherless electrode) to implant mózgowy tak mały, że można go umieścić na kryształku soli, a jednocześnie tak wydajny, że przez rok może bezprzewodowo transmitować dane z mózgu zwierzęcia. Jego twórcami są naukowcy z Cornell University, którzy udowodnili w ten sposób, że podobne urządzenia mogą osiągać niezwykle małe rozmiary, co otwiera nowe możliwości przed implantami mózgowymi oraz całą gamą czujników integrowanych z organizmami żywymi.
Ponad 2 kilometry w 2 dni. Tak szybko nie rozpadał się żaden lodowiec
4 listopada 2025, 09:34Gdy na początku 2024 roku przelecieliśmy nad Lodowcem Hektoria, nie mogłam uwierzyć, jak wielka jego część się rozpadła. Na zdjęciach satelitarnych widzieliśmy fiord i góry, ale osobista wizyta napełniła mnie zdumieniem, mówi doktor Naomi Ochwat z CIRES (Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences) na University of Colorado Boulder. Uczona jest główną autorką badań nad przyczynami najszybszego we współczesnej historii wycofywania się lodowca. Hektoria stracił niemal połowę masy w ciągu 2 miesięcy. Poznanie przyczyn tego zjawiska pozwoli na zidentyfikowanie innych zagrożonych lodowców.
Zróżnicowane slumsy XIX-wiecznego Manchesteru. Mieszkała w nich też klasa średnia
4 listopada 2025, 08:09Slumsy XIX-wiecznego Manchesteru są symbolem ciężkich warunków życia rozwijającego się industrialnego społeczeństwa kapitalistycznego. Obrazowo opisał je Fryderyk Engels w swoim „Położeniu klasy robotniczej w Anglii” z 1845 roku. Wielu historyków opierało się na opisie Engelsa, chociaż jego utożsamiania podziału klasowego z segregacją przestrzenną poddawane było coraz większej krytyce.
Rolnictwo a wymieranie gatunków. LIFE pokazuje gigantyczne różnice w stwarzanym ryzyku
3 listopada 2025, 11:53Jeśli nie zmienimy sposobu użytkowania ziemi na potrzeby rolnictwa, to w ciągu najbliższych 100 lat dojdzie do zagłady od 700 do 1100 gatunków kręgowców, ostrzegają naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge. Doktor Thomas Ball i jego zespół wykorzystali indeks LIFE do oszacowania, jak zmiany w użytkowaniu ziemi – wycinka lasów, przywracanie terenów rolniczych naturze – wpływają na ryzyko wyginięcia 30 875 gatunków kręgowców lądowych. Wykazali, że ryzyko stwarzane różne rodzaj żywności może sięgać nawet trzech rzędów wielkości, a produkty zwierzęce oraz produkty z tropików (jak kawa, banany, kakao czy palma olejowa) niosą ze sobą większe ryzyko niż pożywienie roślinne i uprawy podstawowe (zboża czy ziemniaki).
Przed 1400 laty w wielkim mieście Majów kobieta została najwyższym władcą
30 października 2025, 10:07Przed 1400 laty w mieście Majów Cobá rządziła królowa Ix Ch’ak Ch’een, poinformowali naukowcy z meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii. Imię władczyni z VI wieku udało się poznać dzięki odnalezieniu w ubiegłym roku i odczytaniu tzw. Kamienia Fundacyjnego. To pierwszy monument powiązany ze zbiornikiem wodnym w Cobá i jeden z największych takich zabytków w całej strefie archeologicznej Quintana Roo.
Puszcza Białowieska w coraz gorszym stanie. Trafiła do kategorii „krytycznej” w raporcie IUCN
29 października 2025, 16:21Stan ochrony naszego największego skarbu przyrodniczego, Puszczy Białowieskiej, spadł do kategorii „krytyczny”, informuje Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN). Organizacja opublikowała niedawno czwarty raport World Heritage Outlook. To dokonywana co kilka lat ocena działań na rzecz ochrony miejsc światowego dziedzictwa wpisanego na listę UNESCO. Puszcza Białowieska to jedno z pięciu takich miejsc w Polsce. Cztery pozostałe znajdują się w Bieszczadach.
Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 pomaga w walce z nowotworami
28 października 2025, 09:20Osoby z zaawansowanym nowotworem płuc lub skóry, które w ciągu 100 dni od rozpoczęcia immunoterapii otrzymały szczepionkę mRNA przeciwko COVID-19 żyły znacznie dłużej, niż pacjenci, którzy szczepionki nie otrzymali. Podczas tegorocznego Kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (2025 ESMO Congress) poinformowano, że pacjenci onkologiczni po zaszczepieniu mieli 2-krotnie większą szansę na przeżycie kolejnych trzech lat.
